Overvecht aardgasvrij impressie FD 2018-07-27

https://fd.nl/economie-politiek/1260743/in-overvecht-krijgt-satellietschotel-gezelschap-van-zonnepaneel-en-warmtepomp
Louis Hoeks Economie & Politiek

In Overvecht krijgt satellietschotel gezelschap van zonnepaneel en warmtepomp

Achterstandswijk moet in 2030 als eerste buurt in Utrecht van het gas af. Dat gaat niet zonder slag of stoot.

Marianne Nevens vouwt een landkaart van Utrecht open en wijst de plek aan waar we staan: de Gambiadreef in Overvecht-Noord. De wijk uit de jaren zestig met 8000 woningen, waarvan bijna driekwart sociale huur, moet over twaalf jaar als eerste in de stad van het aardgas af zijn. Voor en achter ons staan flats van tien verdiepingen hoog, afgewisseld met woningen van enkele verdiepingen en lange rijen eengezinswoningen. Een auto scheurt voorbij, uit de speakers schalt Arabische muziek.

Nevens, die zelf in Amersfoort woont, houdt zich 'sinds 1994' bezig met het verduurzamen van woningen en wijken. Op haar website omschrijft ze zichzelf als een 'resultaatgerichte verbinder'. Zij is ingehuurd om als 'onafhankelijke omgevingsmanager' het programma Overvecht-Noord aardgasvrij in goede banen te leiden. Groot onderhoud

De overheid wil dat gemeenten uiterlijk in 2021 met een plan komen hoe hun wijken van het gas af gaan. Afgelopen najaar maakte Utrecht de keus voor Overvecht-Noord openbaar. Grote aanjager is GroenLinks-wethouder Lot van Hooijdonk, die dit jaar aan haar tweede ambtstermijn begon. Wat zegt het op 6 juli gesloten Klimaatakkoord over verduurzaming van wijken?

• Gemeenten, woningcorporaties en bedrijven moeten ernaar streven om op termijn zeven miljoen huizen en een miljoen gebouwen met duurzaam opgewekte energie te verwarmen

• Gemeentebesturen moeten uiterlijk in 2021 een 'transitievisie warmte' hebben geformuleerd

• Gemeenteraden moeten per wijk beslissen welke vorm van energievoorziening de beste is

• De belasting op gas moet omhoog en die op elektriciteit omlaag, om isolatie en duurzame energie aantrekkelijker te maken zonder dat dit leidt tot lastenverzwaring voor huishoudens

• Om verduurzaming beter betaalbaar te maken, kunnen eigenaren zogeheten gebouwgebonden leningen afsluiten: wie zijn woning of bedrijfspand verkoopt, draagt de lening over aan de nieuwe eigenaar, die voor verdere aflossing opdraait

• Kopers krijgen voortaan 'met klem' een aantrekkelijk aanbod om hun woning of bedrijfsgebouw te isoleren, inclusief financieringsmogelijkheden

• Het Klimaatakkoord roept bouwbedrijven, warmteleveranciers en installateurs op duurzame 'warmte-opties' in 2030 15% en mogelijk 50% goedkoper te maken

• Het streven is 75% van de totale nieuwbouw tussen 1 juli 2018 en eind 2021 aardgasvrij te maken

• De corporaties proberen om tot 2021 102.500 bestaande woningen van het aardgas te halen

• Deze zomer worden de afspraken in het Klimaatakkoord doorgerekend, waarna in het najaar verder wordt onderhandeld.

In haar werkkamer op de twintigste verdieping van het Stadskantoor van Utrecht legt Van Hooijdonk uit waarom het ambitieuze project juist in een achterstandswijk begint. Het begon met vragen als: Waar moeten gasleidingen worden vervangen? Waar hebben corporaties plannen om te renoveren? En waar is het technisch het handigst om van het aardgas te gaan?

In Overvecht-Noord komt het allemaal samen. Veel huurwoningen van woningcorporaties Mitros, Bo-Ex en Portaal zijn aan de beurt voor groot onderhoud. Ook is een groot deel van de gasleidingen uiterlijk in 2030 aan vervanging toe en loopt er een project om de wijk sociaal-economisch vooruit te helpen. Van Hooijdonk: 'Daarna komen de andere wijken van Utrecht aan de beurt.'

Cruciaal is ook de aanwezigheid van stadsverwarming in grote delen van Overvecht-Noord. Het warmtenet ligt er al sinds de jaren zestig en is nog gasgestookt. Energiebedrijf Eneco onderzoekt of het net duurzaam kan worden verwarmd, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het water van een rioolzuiveringsinstallatie. Na de zomer moeten de eerste resultaten bekend zijn.

De brief over de plannen die in oktober bij bewoners op de mat viel, veroorzaakte een kleine schok. Er volgden twee informatieavonden, speciaal gericht op de ruim 1300 huiseigenaren. De corporaties die het leeuwendeel van de woningvoorraad bezitten, tellen voldoende professionals die zo'n operatie kunnen uitvoeren, maar een woningeigenaar moet het allemaal zelf uitvinden, was de gedachte. Evert Hassink bij zijn warmtepomp in zijn nieuwbouwwoning in Overvecht-Noord. Evert Hassink bij zijn warmtepomp in zijn nieuwbouwwoning in Overvecht-Noord.Erik van 't Woud voor het FD

De bijeenkomsten, waar ruim 420 mensen op afkwamen, leverden 'veel vragen op en bijna geen antwoorden', zegt omgevingsmanager Nevens. Mensen mopperden dat ze net een nieuwe cv-ketel hadden gekocht of vonden het juist overdreven om nu al over 2030 te beginnen.

'Het nadeel van vroeg spreken is dat je nog niet alles weet. Het voordeel is dat je als bewoner tijdig maatregelen kunt nemen. We hebben eerlijk toegegeven dat we ook nog veel moeten leren', weet wethouder Van Hooijdonk.

De bezoekers mochten een gratis energiescan van hun woning laten maken. Dit deden ruim 300 mensen. Daardoor is er informatie over nagenoeg alle woningen in de wijk, omdat die maar een beperkt aantal typen huizen kent. Hemel en aarde bewogen

Een aantal Overvechters is alvast zelf begonnen. Acht bewoners uit de Vechtzoom besloot te gaan polsen wie er mee wil doen aan een eigen verduurzamingsinitiatief. Evert Hassink, die in het dagelijks leven bij Milieudefensie werkt, haalde zijn nieuwbouwwoning in het Antoniuskwartier al van het gas af.

De 6000 die de installatie van een warmtepomp kostte, verwacht Hassink gemakkelijk terug te verdienen, zeker als de gasprijs stijgt. Nog belangrijker vindt hij het principe. Hassink ervoer hoe belangrijk het is dat bouwbedrijven meedoen. Zijn nieuwbouwbuurt stond al langer geleden gepland en is nog op het gas aangesloten. Pas sinds 1 juli moeten nieuwe bouwprojecten gasvrij zijn.

Hassink moest hemel en aarde bewegen om bouwbedrijf Bam en de projectontwikkelaar te bewegen zijn woning gasloos aan te leggen. Pas nadat een televisieprogramma er aandacht aan had besteed, kwam er volgens hem schot in de zaak. Boze wijkraad

De meeste Overvechters wachten de gebeurtenissen af. Zij hopen dat de verduurzaming straks via stadsverwarming loopt en kennen de verhalen over dure en lawaaiige warmtepompen, waarvoor ze veel meer moeten regelen. Eneco kijkt of het zijn warmtenet kan uitbreiden naar de buurten in Overvecht-Noord waar het nog ontbreekt.

De wijkraad is boos, omdat zij pas laat is geïnformeerd en niet om advies is gevraagd, zoals dat hoort, vertelt voorzitter Els Wegdam. Zij is op haar hoede voor omgevingsmanager Nevens. 'Marianne moet alles wat oppopt, weer downsizen.' Wegdam is niet tegen 'aardgasvrij', maar vraagt zich af waarom 'een wijk met een kleine beurs in een experiment het leergeld voor de hele stad moet betalen.

De grootste onrust heerst in de Klopvaartbuurt. Die is nog niet aangesloten op het warmtenet en wacht mogelijk een dure warmtepomp. Bovendien zijn veel bewoners ingegaan op een aanbod van de gemeente om de erfpacht af te kopen die ze betalen voor het gebruik van de grond onder hun woningen. Dat kan volgens de bewoners oplopen tot 25.000 per huishouden. Buurtbewoner Arjen Bezemer haalde handtekeningen op voor een petitie om zijn buurt nog niet van het gas te halen. Bijna iedereen tekende.

Voorlopig is het wachten op meer informatie, vooral over het tijdspad en de kosten. In 2025 wil wethouder Van Hooijdonk 'het net ophalen', zoals ze dat noemt, en kijken of alles op schema ligt. 'Als het echt niet anders kan, stellen we het uit. Om de transitie te laten slagen, moet het haalbaar en betaalbaar zijn voor iedereen.' Louis Hoeks

© Financieel Dagblad, 2018.