Electronenmicroscoop opname van COVID-19 (oranje).
Alexanderplatz, Berlijn.
Klik de afbeeldingen aan om een link naar de oorspronkelijke versie te openen.
De blauwe pijlen brengen u terug naar het begin van de pagina.
Een noodzakelijke herinnering
door Jonathan Smith, epidemioloog
Hallo iedereen, als epidemioloog van infectieziekten, voel ik me op dit
moment moreel verplicht om wat informatie te geven over wat we vanuit een
transmissiedynamisch perspectief zien en hoe dat van toepassing is op de
maatregelen voor
social distancing
.
Zoals elke goede wetenschapper heb ik twee dingen opgemerkt die ofwel
niet duidelijk zijn of niet aanwezig zijn in de "literatuur" op
sociale media. In concreto wil ik twee aspecten van deze maatregelen heel
duidelijk en ondubbelzinnig naar voren brengen.
Ten eerste
staan we nog in de kinderschoenen van het traject van deze
epidemie. Dat betekent dat zelfs met de huidige maatregelen de
ziektegevallen en sterfte de komende weken wereldwijd, nationaal en
in onze eigen gemeenschap zullen blijven toenemen. Onze ziekenhuizen
zullen overweldigd zijn en mensen zullen sterven terwijl dat niet nodig
was. Dit kan sommige mensen ertoe brengen te denken dat de social
distancing maatregelen niet werken.
Dat doen ze wel.
Ze lijken misschien zinloos.
Dat zijn ze niet.
Je zult je ontmoedigd voelen.
Je zou dat ook moeten zijn.
Dit is normaal in een chaos. Maar dit is ook een normaal epidemisch traject.
Blijf kalm.
Deze vijand is heel goed in wat ie doet; wij falen niet. We hebben
iedereen nodig om de de zeilen bij te zetten, want de epidemie wordt
onvermijdelijk erger.
Dit is niet mijn mening; dit is de onvermijdelijke wetmatigheid van
epidemieën. Ik en mijn collega's hebben ons leven eraan gewijd om dit te
begrijpen, en deze ziekte is geen uitzondering.
We weten wat er gaat gebeuren; ik wil de gemeenschap helpen dit te
weerstaan. Blijf sterk en blijf solidair, absoluut zeker wetende dat wat
je doet levens redt, zelfs als mensen ziek worden en sterven. Misschien
heb je zin om op te geven.
Doe dat niet.
Ten tweede
Hoewel maatregelen voor "social distancing" (althans
tijdelijk) goed zijn ontvangen, is er een duidelijk, maar over het hoofd
gezien fenomeen bij het beschouwen van groepen (d.w.z. gezinnen) in de
transmissiedynamiek. Terwijl sociale afstand houden het contact met leden van de
samenleving vermindert, vergroot het natuurlijk uw contacten met
groepsleden (d.w.z. familieleden). Dit kleine en voor de hand liggende
feit heeft verrassend ingrijpende gevolgen voor de dynamiek van de
overdracht van ziekten.
Studie na studie toont aan dat zelfs als er maar een klein beetje contact
is tussen groepen (d.w.z. sociale etentjes, spelletjes, speeltuinen,
enz.), het epidemische verloop niet veel anders is dan wanneer er geen
maatregel zou zijn genomen. Dezelfde onderliggende principes van de
overdracht van ziekten zijn van toepassing, met als resultaat dat de
gemeenschap alle sociale en economische ontwrichting overhoudt met zeer
weinig voordelen voor de volksgezondheid. Je zou je hele gezin moeten
zien als een enkele individuele eenheid; als één persoon zichzelf in
gevaar brengt, dan loopt iedereen in de eenheid gevaar. Schijnbaar kleine
sociale ketens worden met een alarmerende snelheid groot en complex. Als
uw zoon zijn vriendin bezoekt en u later met een buurman koffie drinkt,
is uw buurman nu verbonden met de besmette kantoormedewerker waarvan de
moeder van de vriendin van uw zoon de hand schudde.
Dit klinkt gek, maar dat is het niet.
Dit is geen grap of hypothese. Wij als epidemiologen zien dit keer op
keer terugkomen in de data en niemand luistert. Omgekeerd voorkomt elke
breuk in die keten de overdracht van ziekten langs die keten.
In tegenstelling tot handen wassen en andere persoonlijke maatregelen,
gaan sociale afstandsmaatregelen niet over individuen, maar over
samenlevingen als geheel. We zien pas na lange tijd resultaat van deze
maatregelen. Het is moeilijk (zelfs voor mij) om te begrijpen hoe één
"snelle kleine bijeenkomst" het hele raamwerk van een
volksgezondheidsinterventie kan ondermijnen, maar het doet het wel.
Ik beloof je dat het zo is.
Ik beloof het je.
Ik beloof het je.
Ik beloof het je.
Je kan niet vals spelen.
Mensen staan al te popelen om de hand te lichten
met de voorzorgsmaatregelen voor het bewaren van sociale afstand, gewoon
een "klein" beetje - een speeluur, een knipbeurt, het onnodig oppakken
van een artikel in een winkel, enz. Gezien vanuit het standpnt van
transmissie-dynamica herstelt dit een nauwverbonden sociaal netwerk dat
al het werk dat de gemeenschap tot nu toe heeft gedaan ondermijnt.
Totdat we een werkzaam vaccin krijgen, zal deze ongekende uitbraak niet
worden overwonnen in één groots ingrijpend gebaar, maar alleen door de
verzameling individuele keuzes die onze gemeenschap de komende maanden
maakt. Dit virus is meedogenloos voor onverstandige keuzes.
Ik heb dit geschreven met het doel te voorkomen dat gemeenschappen een
gemene mokerslag krijgen door wat de epidemiologische gemeenschap weet
dat er de komende weken zal gebeuren. Het zal gemakkelijk zijn verleid te
worden tot het idee dat wat we doen niet werkt en verlamd raakt door
angst, of de komende weken een beetje 'vals te spelen'. Door te weten wat
ik kan verwachten en te weten hoe belangrijk het is om deze maatregelen
te handhaven, hoop ik de aanhoudende gemeenschapszin, strategie en actie om
vol te houden, om door te zetten in deze tijd van onzekerheid, aan te moedigen.
Afstand houden, regelmatig handen wassen en de besmettingketen doorbreken,
zoals hierboven beschreven, is belangrijk.
Met het tekort aan beschermend materiaal, en nu bedoel ik niet
toiletpapier
, wordt DIY belangrijk.
Op het dagelijkse AAAS-forum is al een aparte rubriek gestart over het
zelf maken van mondkapjes en wat het meest geschikte materiaal is.
De papieren voering van stofzuigerzakken blijkt een redelijk goed
hoewel niet perfect filtermateriaal te zijn.
Een praktisch instructiefilmpje (3m29s) om daarmee in een handomdraai een
mondkapje te maken is
https://www.youtube.com/watch?v=Hc-hMlhgd-4
Hoe serieus je dat moet nemen is de vraag, getuige het commentaar van
Prof. em. Joseph M. Prospero:
After viewing this, someone asked me if it was necessary to first wash
the item. I responded that if you didn't wash it, it would serve to
encourage social distancing amongst the people around you.
Een beter, maar minder DIY initiatief is ontwikkeld door studenten
van de Texas A&M University, zie
https://enmed.tamu.edu/DIYmasks/
.
De New York Times heeft over dit onderwerp 3 artikelen gepubliceerd.
Eén kunt u zonder meer lezen, daarna wordt gevraagd (gratis) in te
loggen met een e-mail adres.
Over de hele wereld zijn wetenschappers bezig om allerlei aspecten van de
COVID-19 pandemie te ontcijferen en uiteindelijk om vaccins te
ontwikkelen. Daarbij zijn een aantal wetenschappelijke
tijdschriften (tijdelijk) vrij toegankelijk gemaakt.
Veel onderzoek wordt gecoördineerd door
endcorona.org
(17 taalversies, maar nog geen Nederlands).
Endcorona.org noemt vier "basic actions", hier in het Engels:
•
strict lockdown
•
travel restrictions
•
massive testing
•
masks
RIVM
is in Nederland de centrale informatiebron.
Dagelijks, tegenwoordig wekelijks, worden de cijfers van de COVID-19 besmetting
gepubliceerd. Hieronder weergegeven met extrapolatie volgens een simpel algorithme.
Klik de afbeeldingen aan om een link naar de oorspronkelijke versie te openen.
De blauwe pijlen brengen u terug naar het begin van de pagina.
Let op: de vertikale as is logarithmisch:
1
2
3
4
5
6
7
10
100
1000
10000
100000
1 miljoen
10 miljoen
Sociaal en Cultureel Planbureau en Centraal Planbureau
Historici en in het bijzonder wetenschapshistorici die zich bezig houden
met de medische geschiedenis kunnen ons veel leren over hoe men vroeger
omging met epidemieën. Denk an de builenpest die van 1347 tot 1351 A.D.
30% tot 60% van de Europese bevolking fataal werd. Of, recenter, de
grieppandemie van 1918.
Sociale ongelijkheid bepaalde vaak de uitkomst b.v. doordat de armen zich
niet konden veroorloven zich aan quarantainemaatregelen te houden en de
rijken zich in hun buitenhuizen konden isoleren.
Wat we nu soms zien, het niet accepteren van overheidsmaatregelen om
besmetting zoveel mogelijk tegen te gaan, heeft een lange geschiedenis.
Getuige het "pestoproer" van 1623 in Groningen.
Ook economische belangentegenstellingen hebben historische parallelen.
Waar nu Zuid- en Noord-Europa tegenover elkaar staan, botsten
aan het begin van de achttiende eeuw
de belangen van Groningen en Amsterdam.
Het Belgisch-Nederlands genootschap
Gewina
organiseert een serie van vier webinars over dit onderwerp.
Zie
http://www.gewina.nl/gewina-gaat-viraal-webinar-serie/
Waar meer informatie en de videopresentaties van deze afleveringen te
vinden zijn.
Nature
Nature is het toonaangevende algemeen wetenschappelijke tijdschrift,
opgericht in 1868.
Science is het "clubblad" van de American Association for the Advancement
of Science (
Aaas
). Vaak prachtig geïllustreerd en voor 'leken' beter
leesbaar dan Nature. Publicaties over COVID-19 zijn openbaar toegankelijk:
https://www.sciencemag.org/collections/coronavirus?intcmp=sci_cov
Hiernaast een (Schlieren)foto van de luchtstroom van een hoestende vrijwilliger.
AAAS Member Community Digest
Aaas-leden
vinden dagelijks in hun mailbox een discussie-forum over uiteenlopende
onderwerpen. Klimaatverandering en alternatieve energie zij een terugkerend
thema. Maar het kan ook gaan over het toelaten van hulphonden tot
laboratoria.
Uiteraard krijgt ook de COVID-19 pandemie aandacht.
Ik noem twee voorbeelden.
1. Over exponentiële groei
Bekend is de fabel over de uitvinder van het schaakspel die als beloning
één graankorrel op het eerste veld wilde, twee op het tweede, vier op het
derde enzovoort en dat al het graan van de wereld op was
lang voor het 64e veld bereikt was.
Helaas gaat een vergelijkbare rekensom op voor virale en bacteriële besmetting:
AAAS Member Community Digest for Saturday April 11, 2020 by Dallas Weaver
When dealing with exponential functions (doubling times in days) as with
a virus going into a population without immunity, a political decision to
delay an action can have very significant impacts. With 2 day doubling
times, just a week delay to "discuss the issue with all stakeholders"
will allow the problem to be 11 times worse. That is the difference
between an overloaded medical system and one that can handle the load
with a corresponding impact on mortality.
The political class doesn't seem to understand exponentials or reality
(too many decades of anti-science from all sides). Screwing around for 30
days on testing with a 3 day doubling time is a factor of 1000 and that
is the difference between 500,000 cases and 500 cases (where we could
still track, contact trace and isolate).
We were running in the 2 to 3 day range until the shutdowns. In Calif, we
are approaching an Re = 1 and the decay rate = the growth rate and the
doubling time becomes infinity. A little more "social distancing" or
mask/PPE use will result in an exponential decay rate and that can also
go fast.
That Re (reproductive rate or number of new cases per case) is a pure
socially determined factor and cutting the number of social contacts
increases the doubling time "social distancing" and cutting the probably
if infection per contact with mask use and biosecurity procedures
(sanitizing you clothing, shoes, gloves, masks, washing hands, etc.)
further "flattens the curve". When the doubling time get greater than the
time from contact and infection to isolation with no more contacts, the
numbers start deceasing.
The problem will be how do we restart without a spring back to Re > 1
when the number of social contacts returns to normal. It only works if
everyone has a personal bubble around them to prevent transfer until we
obtain a vaccine in 1.5 years, at best. We need personal protective
equipment for all and to teach people how to use it.
Ugo Bardi behandelt dit thema in meer algemene termen in zijn boek
Before the Collapse
A guide to the Other Side of Growth
(2019)
ISBN-13 978-3030290375
2. Selenium en zink
Er werd op gewezen dat in Wuhan waar het virus is gemuteerd naar een
voor de mens gevaarlijke vorm de bodem zeer arm is aan het element selenium.
Selenium
en
zink
zijn onontbeerlijk voor de goede werking van het
immuunsysteem van mens en dier. Overigens wordt in Nederland selenium
zo nodig aan het veevoer toegevoegd, zodat dit hier geen probleem is.
Het wereldnieuws over politieke ontwikkelingen, natuurrampen
en zeker ook de wereldwijde COVID-19 pandemie met exclusieve
achtergrond reportages vindt u
bij
Reuters
. Up to date en
ongekleurd nieuws
en bovendien vrij toegankelijk.
Helaas doen er een aantal - soms hilarische - complottheoriën de ronde
over COVID-19.
Een aantal, maar niet al van deze complottheoriën zijn geïnspireerd
door het Kremlin. Zie daarvoor de onvolprezen website
https://euvsdisinfo.eu/
.
The "Vaccine Scare" has been present in the pro-Kremlin disinformation
network for a long time, usually in the "undergrowth" of the
disinformation jungle, spreading through social media - notably Twitter.
Much has changed since the outbreak of the COVID-19 pandemic. Since late
January 2020, the anti-vax trend in pro-Kremlin media is no longer
limited to social media. The first anti-vax case in the EUvsDisinfo
database detected during the current crisis is from 31 January.
https://euvsdisinfo.eu/vaccine-hesitancy-and-pro-kremlin-opportunism/
The
European External Action Service (EEAS) Special Report Update
is a short
assessment of narratives and disinformation around the
COVID-19/Coronavirus Pandemic (Updated 2 - 22 April).
https://euvsdisinfo.eu/eeas-special-report-update-2-22-april/
The objective of this report is to provide a snapshot overview of the
current trends and insights into disinformation activities related to
COVID-19/Coronavirus. It does not provide a comprehensive or complete
overview and focusses primarily on the external dimension, in line with
the European External Action Service (eeas) mandate.
December 02, 2020
EEAS SPECIAL REPORT UPDATE: Short Assessment of Narratives and
Disinformation Around the COVID-19 Pandemic (UPDATE MAY - NOVEMBER)
https://euvsdisinfo.eu/eeas-special-report-update-short-assessment-of-narratives-and-disinformation-around-the-covid-19-pandemic-update-may-november/ Summary
•
Since the last special report, COVID-19 related online mis- and
disinformation decreased and shifted focus towards vaccines, according to
multiple analyses of thousands of available fact-checks since the
beginning of the pandemic. The spread and reach of mis- and
disinformation online remains worryingly high. A lack of tools and access
to relevant data hinders research to estimate its direct impact on human
behaviour.
•
Based on current developments and observations, we expect that the health
crisis around COVID-19 will continue to provide ample of opportunities
worldwide for the spread of mis- and disinformation. They can be expected
especially concerning tightening confinement measures as well as vaccine
development and distribution.
Hier nog een paar pogingen de meest gangbare complottheoriën te ontzenuwen.
https://www.youtube.com/watch?v=NtVfOXFu_5g
Coronavirus Myths Debunked, TVO
Timothy Caulfield, a law professor at the University of Alberta, and
journalist Jane Lytvynenko, a BuzzFeed News reporter who focuses on
disinformation, security, and online investigations, help separate fact
from fiction about the coronavirus - from claims of miracle cures to
scams and bogus advice about how to boost your immune system.
(22m02s)
Ook lezenswaardig is
DIT
artikel in de New York Times.
He Could Have Seen What Was Coming: Behind Trump's Failure on the Virus
An examination reveals the president was warned about the potential for a
pandemic but that internal divisions, lack of planning and his faith in
his own instincts led to a halting response.
Valse nieuwssites, een overzicht
Het internet is bezaaid met talloze valse nieuwssites (of "fake news
websites"). Dit zijn websites die zich profileren als een (alternatieve)
nieuwswebsite, zoals een online krant dat is, met dat verschil dat er
hier geen echt nieuws wordt aangekondigd. De meeste bekende vorm van
valse nieuwssites zijn de zogenaamde "satire nieuwssites", die vaak op
een ludieke manier proberen in te spelen op de actualiteit zonder dat het
de bedoeling is dat hun artikels serieus genomen worden. Daarnaast zijn
er nog een aantal andere valse nieuwssites die niet onder de noemer van
"satire" vallen. Ze vallen veelal onder deze categorieën:
Clickbait-websites:
getypeerd door sensationele titels zoals "eerst deed
hij dit, maar wat er toen gebeurde geloof je nooit!". Ze publiceren vaak
verouderd of gewoonweg verzonnen nieuws publiceren met de bedoeling om
zoveel mogelijk bezoekers te lokken naar hun website. Dit levert immers
inkomsten op d.m.v. het tonen van advertenties op hun website.
Radicale propagandistische websites:
getypeerd door artikels van
politieke aard over onderwerpen zoals migranten, Islam en
vluchtelingen/asielzoekers, waarbij specifieke bevolkingsgroepen
opzettelijk in een zo negatief mogelijk daglicht worden gesteld. Het is
hier de bedoeling om de publieke opinie te beïnvloeden in de richting van
een radicaal denkpatroon van specifieke extremistische politieke
bewegingen. De artikels zijn vaak gekleurd, misleidend of helemaal
verzonnen.
Pseudowetenschappelijke en kwakzalverijwebsites:
getypeerd door artikels
over gezondheid, voeding en (alternatieve) geneeskunde, alsook dat
fluoride, vaccins, aspartaam en GGO's schadelijk zouden zijn. Die
artikels zijn veelal aangevuld met aanbevelingen voor welbepaalde
voedingssupplementen, detox-middelen of superfood dat wordt verkocht op
de webwinkel van diezelfde website. Hierdoor wordt de verkoop van zulke
middelen gestimuleerd d.m.v. misleidende, onjuiste of zelfs gevaarlijke
gezondheidsclaims.
Complottheorieënwebsites:
getypeerd door artikels die beweren dat er een
grootschalig complot bestaat binnen de wetenschap, de overheid, de
farmaceutische industrie, en tal van fictieve organisaties zoals de
"Illuminati" en "New World Order". Ze publiceren vaak artikels over 9/11,
chemtrails, ontkenning van de maanlanding/holocaust/klimaatopwarming,
Monsanto, "false flag"-operaties, mind control, en buitenaardse wezens
die de macht in handen zouden hebben. De auteurs van zulke
nieuwsberichten leiden vaak aan een vorm van paranoia en geloven zelf in
datgene wat ze publiceren. Volgens hen is iedereen die hun
complottheorieën tegenspreekt een "schaap" dat "wakker moet worden" of
"omgekocht door "de samenzweerders".
Het is mogelijk dat deze websites af en toe ook echt nieuws publiceren.
Dit doen ze vaak om geloofwaardiger over te komen bij hun potentieel
lezerspubliek, en om het moeilijker te maken echt van vals nieuws te
onderscheiden. Zelfs indien ze schrijven over waargebeurde feiten, wordt
dit vaak op een gekleurde en misleidende manier weergegeven, op zo reeds
op voorhand de mening van de lezer te beïnvloeden in een welbepaalde
denkrichting. In vele gevallen zijn het lasterberichten omtrent bekende
personen (politici, regeringsleiders, religieuze leiders, bekende
bedrijven, wetenschappers, popsterren, ...). Om die reden is het
aangeraden de artikels van zulke websites nooit serieus te nemen.
Zie
https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/valse-nieuwssites
voor een overzicht van in Nederland actieve valse nieuwssites, zoals
•
viruswaarheid.nl
•
mondkapjeseffecten.nl
Over de hele wereld zijn wetenschappers bezig om allerlei aspecten van de
COVID-19 pandemie te ontcijferen en uiteindelijk om vaccins te
ontwikkelen. Daarbij zijn een aantal wetenschappelijke
tijdschriften (tijdelijk) vrij toegankelijk gemaakt.
The New England Journal of Medicine has stood up a free-access webpage
carrying peer-reviewed articles on Coronavirus related issues.
Er werd op gewezen dat in Wuhan waar het virus is gemuteerd naar een
voor de mens gevaarlijke vorm de bodem zeer arm is aan het element selenium.
Selenium
en
zink
zijn onontbeerlijk voor de goede werking van het
immuunsysteem van mens en dier. Overigens wordt in Nederland selenium
zo nodig aan het veevoer toegevoegd, zodat dit hier geen probleem is.
Het wereldnieuws over politieke ontwikkelingen, natuurrampen
en zeker ook de wereldwijde COVID-19 pandemie met exclusieve
achtergrond reportages vindt u
bij
Reuters
. Up to date en
ongekleurd nieuws
en bovendien vrij toegankelijk.
Helaas doen er een aantal - soms hilarische - complottheoriën de ronde
over COVID-19.
Het internet is bezaaid met talloze valse nieuwssites (of "fake news
websites"). Dit zijn websites die zich profileren als een (alternatieve)
nieuwswebsite, zoals een online krant dat is, met dat verschil dat er
hier geen echt nieuws wordt aangekondigd. De meeste bekende vorm van
valse nieuwssites zijn de zogenaamde "satire nieuwssites", die vaak op
een ludieke manier proberen in te spelen op de actualiteit zonder dat het
de bedoeling is dat hun artikels serieus genomen worden. Daarnaast zijn
er nog een aantal andere valse nieuwssites die niet onder de noemer van
"satire" vallen. Ze vallen veelal onder deze categorieën:
